Tama's Soap Thing

Phẩm màu nào thì phù hợp để làm xà phòng? Đầu tiên phải xét tới tiêu chuẩn an toàn. Phẩm màu dùng cho xà phòng phải an toàn cho da. Có rất nhiều loại phẩm màu khác nhau. Và dựa theo nhiều trường hợp mà bạn có thể chọn loại phẩm màu phù hợp cho sản phẩm.

Thời tiết và các lễ hội trong năm cũng ảnh hưởng tới xu hướng chọn màu. Tết với các gam màu nóng, tươi sáng. Mùa thu với các gam trầm, nâu, vàng đất... Và quan trọng hơn là các màu phải phối hợp ăn ý với nhau. Cái này mình sẽ có bài riêng để nói.

Một điều nữa, việc chọn lựa màu sắc cho xà phòng cần phải phù hợp với mùi hương của xà phòng. Ví dụ bạn chọn mùi hương trái cây thì màu sắc được chọn cũng phải liên quan tới trái cây. Việc lạc tông giữa màu và mùi có thể khiến cảm quan của người dùng bị hụt hẫng.

Dưới đây là một số loại phẩm màu thông dụng:

Bột Thiên Nhiên

Đất sét, bột nghệ, bột tảo, bột ca cao, bột than...đều có màu sắc tự nhiên có thể sử dụng để pha màu cho xà phòng.

Bột thảo dược thiên nhiên

Ưu điểm lớn nhất là không độc hại, ít gây kích ứng da và có những tính chất tốt cho làn da bạn.
Nhược điểm cũng lớn nốt, đó là khó mà kiểm soát được màu sắc của những nguyên liệu này.
Tùy theo độ pH và nhiệt độ của hỗn hợp xà phòng vào thời điểm bạn cho màu vào mà màu sắc có thể biến đổi khác nhau.
Ví dụ: hôm trước mình có làm mẻ xà phòng sử dụng bột nghệ để làm màu vàng cam, nhưng rốt cuộc lại thành ra màu cà phê sữa.
Ngoài ra, màu sắc từ các loại bột thiên nhiên này không tươi sáng, đa phần ngả tối. Do đó, hãy suy nghĩ trước khi làm.

Trong nhóm này có màu Oxide và Ultramarine. Pigments là loại màu được làm giống với cấu trúc phân tử của màu thiên nhiên nhưng chúng vẫn là màu nhân tạo. Màu sắc từ Pigments rất ổn định, không bị thay đổi như màu tự nhiên. Giá thành các loại màu này khá rẻ, giúp làm giảm giá thành sản phẩm.

Là loại màu được làm từ phòng thí nghiệm, có rất nhiều màu để lựa chọn. Loại màu này được sử dụng khá rộng rãi trong ngành thực phẩm (ví dụ như màu phô mai trong các bịch snack, kẹo). Giá thành hợp lý. Tuy nhiên chúng không ổn định trong môi trường kiềm, dễ bị lem nhem (xem hình dưới)

Bạn có thể sử dụng loại màu này để làm soap chuyển sắc ombre ví dụ như hình dưới

Là một loại khoáng chất tự nhiên được phủ màu FD&C hoặc pigments hoặc cả hai. Mica có độ nhũ lấp lánh rất đẹp. Khi được đưa vào xà phòng màu đục như cold process, thường bị mất đị độ lấp lánh. Nếu các bạn sử dụng các phôi xà phòng trong suốt làm sẵn thì vẫn sẽ thấy được độ nhũ của mica. 

Tuy nhiên, Mica hòa trộn rất mượt trong xà phòng cold process, không để lại cặn lợn cợn như các loại màu khác. 

Mình sẽ dành riêng một bài viết để nói về lượng nước sử dụng trong làm soap. Hiện tại nếu bạn là một newbie hãy sử dụng cách đầu tiên với giá trị mặc định là nước chiếm 38% tổng khối lượng dầu. Đây là cách an toàn và bất cứ ai cũng có thể làm được.

Superfat: là lượng chất béo dư ra có tác dụng dưỡng da. Khi x lượng kiềm tác dụng vừa đủ với y lượng chất béo sẽ cho ra 100% muối xà phòng. Nhưng nếu ta cắt giảm 1 phần nhỏ kiềm, thì sẽ có dư lượng chất béo. Thông thường giá trị super fat từ 3 - 6%. Ví dụ: nếu bạn để giả trị super fat là 5%, thì sẽ có 5% khối lượng kiềm bị cắt giảm.

Fragrance: khối lượng hương liệu mà bạn sẽ cho vào hỗn hợp xà phòng ngay khi vừa kết thúc quá trình xà phòng hóa. Thường hương liệu sẽ chiếm 3 - 6% tùy vào loại hương liệu bạn dùng và tùy vào sở thích. Trong hình trên, lượng hương liệu cho vào là 31gr trên mỗi kg xà phòng.

Danh Sách Chất Béo Và Thông Số

Danh sách chất béo và các giá trị

Ở mục 5, có một danh sách các chất béo có thể dùng để làm xà phòng. Khi bạn bấm vào tên từng chất béo, bên tay trái cột ONE sẽ xuất hiện các thông số về chất béo đó. Các thông số này rất quan trọng trong việc dự đoán chất lượng xà phòng. Phần 1 bài viết mình đã nói về các thông số này, bạn có thể xem lại. Khi đã chọn được chất béo bạn cần, bấm dấu cộng màu đỏ để add chất béo vào ô trắng ở mục 6.

Recipe Oil List & Tính Toán

Với mỗi chất béo bạn cần bấm nút dấu cộng màu đỏ để thêm vào danh sách công thức. Sau khi đã đủ bạn xác định khối lượng của từng chất béo. Có hai cách để xác định là theo % hoặc theo gram. % ở đây là dựa trên tổng lượng dầu. Nếu bạn chỉ làm soap với dầu olive thì dầu olive chiếm 100%.

Sau khi xác định xong khối lượng chất béo, bạn nhấn nút "Calculate Recipe". Lúc này ở mục Soap Qualities and Fatty Acids, cột ALL sẽ hiện các thông số về công thức xà phòng bạn vừa tạo (Xem hình dưới)

Công thức mẫu được tính toán từ Soap Calc

Theo như hình, công thức mẫu mình vừa tạo có chỉ số độ cứng (Hardness) là 41, chỉ số làm sạch (Cleansing) là 20, chỉ số dưỡng da (Condition) là 55, chỉ số tạo bọt (Bubbly) là 20, Chỉ số độ mịn của bọt (Creamy) là 21, Chỉ số i ốt (Iodine) là 59 và chỉ số quan trọng nhất INS là 156. Từ các giá trị này ta hoàn toàn có thể dự đoán được tính chất của thanh xà phòng.

Sau khi đã ưng ý với công thức của mình, bạn bấm nút "View or Print Recipe". Lúc này một trang web khác sẽ hiện ra với đầy đủ công thức và thông số cần thiết. Bạn có thể save lại dưới dạng pdf hoặc in ra dễ dàng (xem hình dưới).

công thức mẫu được làm từ SoapCalc

Sử dụng SoapCalc không hề khó phải không nào? Khi đã dùng quen SoapCalc, bạn có thể sử dụng bất kỳ các máy tính kiềm khác. Dù giao diện khác nhưng chúng đều có điểm tương đồng. Nếu có bất cứ vấn đề gì, hãy inbox mình quan fan page hoặc comment bên dưới nhé! Chào các bạn!

Chất béo: từ dùng để chỉ chung các loại dầu thực vật (olive, dầu dừa, dầu cọ), bơ (hạt mỡ, ca cao) và mỡ động vật (mỡ heo, mỡ cừu, mỡ hươu).

Kiềm: làm xà phòng cục chúng ta cần kiềm NaOH, làm xà phòng nước cần KOH. Trong mọi bài viết chủ đề về Cold Process Soap thì kiềm mình nhắc tới luôn là NaOH.

Dư lượng chất béo trong xà phòng còn được gọi là Super Fat, đơn vị là %. Thông thường làm xà phòng dưỡng da người ta thường có khoảng 5% super fat. Tức là chất béo dư ra sau phản ứng là 5% 

Nguyên Tắc Làm Sạch: Một phân tử xà phòng là chuỗi các nguyên tử carbon. Một đầu thích nước, một đầu hút dầu. Khi bạn tắm hay rửa mặt bằng xà bông và nước, nhiều chuỗi sẽ tập hợp xung quanh dầu thừa và bụi bẩn, đầu ưa dầu sẽ bám lấy chất bẩn. Khi rửa với nước, đầu ưa nước sẽ quay ra, hút lấy nước, trong khi đầu ưa dầu vẫn đang cắn chặt lấy bụi bẩn. Kết thúc, da bạn hoàn toàn sạch sẽ, không dầu thừa, không bụi bẩn và vi khuẩn. 

Tính chất và chỉ số của các chất béo không giống nhau. Khi làm xà phòng, sự kết hợp các chất béo khác nhau sẽ cho ra chất lượng xà phòng khác nhau. Mềm cứng, khả năng tạo bọt, mức độ dưỡng của xà phòng đều phụ thuộc vào công thức của bạn.

Lye Calculator: Là máy tính tính được khối lượng kiềm và khối lượng chất lỏng (thường là nước cất) thích hợp cho khối lượng chất béo bạn dự tính dùng để làm xà phòng. Các Lye Calculator chuyên nghiệp còn cung cấp các thông số quan trọng về xà phòng như: chỉ số INS, độ cứng, khả năng tạo bọt, mức độ dưỡng. Bên cạnh kiến thức học được, máy tính lượng kiềm là một công cụ rất hữu ích giúp bạn tạo được công thức cho riêng mình. 

Trước khi sử dụng Lye Calculator, hãy làm quen với các chỉ số quan trọng của xà phòng. Các chỉ số này sẽ giúp bạn dự đoán được chất lượng xà phòng được làm theo công thức của bạn.

Phụ gia thêm vào xà phòng phải an toàn cho làn da

Luôn lựa chọn hương liệu và màu sắc sử dụng an toàn cho da bạn và trẻ em. Các loại hương liệu dùng cho nến thơm tuyệt đối không được add vào xà phòng. Ngoài ra hãy mua phụ gia ở những cửa hàng uy tín đảm bảo và luôn hỏi kỹ người bán thông tin sản phẩm.

Hãy chắc chắn rằng hương liệu bạn chọn phải hòa hợp với dầu. Các loại hương liệu thực phẩm hay nước hoa đều không phù hợp. Các loại này thường có chứa cồn và phụ gia khác sẽ làm hỏng toàn bộ mẻ xà phòng của bạn khi được thêm vào. Loại hương liệu thường được sử dụng trong làm xà phòng là tinh dầu và tinh dầu nhân tạo (fragrance oil).

Tinh dầu (essential oil) là sản phẩm được tạo ra bằng cách chưng cất hơi nước các nguyên liệu hoa lá thiên nhiên. Sau khi chưng cất tinh dầu sẽ được tách ra từ nước. Tinh dầu thường giàu mùi hương đặc trưng của nguyên liệu chiết xuất ra nó và rất nhạy cảm với ánh sáng. Tinh dầu có rất nhiều lợi ích trong cuộc sống, chăm sóc da và sức khỏe. Sử dụng tinh dầu để tạo hương cho xà phòng giúp tạo được mùi hương độc đáo cũng như đảm bảo tính thiên nhiên cho thành phẩm.

Rất nhiều loại mùi hương tinh dầu không thể làm ra được, lúc này chúng ta sẽ sử dụng tinh dầu nhân tạo (fragrance oil) để tạo mùi. Fragrance oil có rất nhiều mùi để lựa chọn, thậm chí người ta có thể chiết xuất được mùi như nước hoa bạn hay dùng. Đây chính là ưu điểm lớn của tinh dầu nhân tạo. Và ở một lượng thích hợp fragrance oil an toàn, không gây ảnh hưởng tới sức khỏe nhưng cũng không mang lại lợi ích gì ngoại trừ tạo hương

Một số mùi thông dụng: vani, trái cây, hổ phách, chocolate, cà phê...
Bạn cũng có thể kết họp 2 - 3 loại mùi hương lại với nhau để cho ra mùi hương riêng biệt.

Quy Tắc Thêm Tinh Dầu Vào Xà Phòng

Dấu hiệu hoàn tất quá trình xà phòng hóa là trace. Khi đạt trace, hỗn hợp sẽ mịn màng hơi đặc hơn 1 chút xíu trông như một lớp custard lỏng vậy. Lúc này là lúc thích hợp để bạn cho tinh dầu vào.
Cho bao nhiêu tinh dầu là đủ? Với các sản phẩm dạng rửa, lượng hương liệu thích hợp là từ 2 - 4% tổng khối lượng xà phòng. Ví dụ bạn làm 1kg xà phòng thì cần từ 20 - 40gr tinh dầu. Tùy vào độ mạnh của hương liệu bạn sử dụng.

Nếu bạn không cho đủ lượng tinh dầu cần thiết thì sau 1 2 tháng làm, thành phẩm sẽ phai hương. Còn ngược lại cho quá nhiều thì xà phòng sẽ rất nồng mùi và bạn sẽ tốn nhiều chi phí (tinh dầu rất đắt).Chính vì vậy, hãy đong đủ lượng hương liệu cần thiết trước khi cho vào hỗn hợp.

Đôi khi tinh dầu có thể gây biến đổi hỗn hợp xà phòng của bạn theo hướng tiêu cực, hãy cẩn thận vào mỗi lần thử loại tinh dầu mới. Nếu được hãy luyện tập trước với các mẻ xà phòng nhỏ.

NaOH là một loại kiềm mạnh, khả năng gây bỏng cao. Chính vì vậy, an toàn lao động là điều bắt buộc. Nó cũng giống như khi lái xe bạn cần nón bảo hiểm vậy. Nhưng chỉ cần đảm bảo đúng các quy tắc an toàn dưới đây, bạn sẽ thấy rất thoải mái.

Làm xà phòng handmade là một sở thích nhỏ của mình. Ngồi ngắm các em bé xà phòng creamy trắng mịn làm mình thấy rất hạnh phúc. Làm xà phòng là sự kết hợp giữa khoa học và nghệ thuật ^^ Đôi lúc cảm giác như mình là chuyên viên phòng thí nghiệm, lúc thì lại như một barista hay thợ làm bánh. Rất thú vị! Những suy nghĩ cứ trôi qua trong đầu, rồi bất chợt mình nhận thấy nên chia sẻ những kiến thức mình có về làm soap và mỹ phẩm cùng các bạn. Và blog ra đời ^^

Bài viết này sẽ mở đầu giới thiệu cái nhìn đúng hơn về xà phòng và xà phòng handmade. Trong khi các bài viết sau đó sẽ hướng dẫn làm xà phòng cụ thể hơn nhé.

Xà phòng là kết quả của phản ứng xà phòng hóa khi bạn kết hợp các acid béo và kiềm lại với nhau.

Một phản ứng cơ bản giữa acid và kiềm đã gần như trôi vào quên lãng sau khi ra trường nhưng lại được thể hiện thật sống động ngay khi mình bắt đầu làm xà phòng. Một cảm giác thú vị! 

Ước gì ngày xưa được học một chương trình có bài thực hành làm xà phòng sớm hơn nhỉ ^^

Xà phòng handmade được làm bằng cách kết hợp nước xút (NaOH) với các loại dầu thực vật hoặc mỡ động vật lại với nhau. Sau đó, trộn thật kỹ sẽ cho ra hỗn hợp xà phòng nóng có dạng như hỗn hợp bột bánh pudding. Cho hỗn hợp vào khuôn và chờ đông cứng lại trong khoảng 24 giờ. Lấy xà phòng ra khỏi khuôn, cắt nhỏ nếu cần. Phơi ở nhiệt độ phòng từ 4 - 6 tuần trước khi sử dụng.

Xà phòng handmade cần nhiều công sức, tiền bạc và thời gian để làm ra nhưng thực sự khi sử dụng rất xứng đáng. Thanh xà phòng mềm mại, bọt dịu nhẹ và giàu ẩm. Hoàn toàn khác xa với xà phòng công nghiệp.

Xà phòng là một trong những sản phẩm làm sạch thực sự đầu tiên của con người chúng ta. Một phát minh đầy ý nghĩa cho cuộc sống sạch sẽ và tươi mới hơn. Ngày nay có rất nhiều sản phẩm làm sạch cơ thể mới, bạn có thể được cả trăm tên ấy chứ. Nhóm lại thì là sữa tắm, sữa rửa mặt, dầu gội... Các sản phẩm này sử dụng các hóa chất khác nhau nhưng cơ chế chỉ có một, giống y chang so với cách mà cục xà phòng bình thường hoạt động.

Trong mọi sản phẩm làm sạch (bao gồm cả cơ thể và quần áo, chén bát), đều hoạt động như sau: Một là đầu kị nước, còn một đầu là ưa nước. Đối với các vết bẩn, dầu mỡ bám trên bề mặt thì đầu kị nước sẽ quay vào trong vết bẩn, đầu ưa nước hướng ra ngoài. Sau đó sẽ tạo thành mixen là một khối dạng cầu có đầu ưa nước quay ra ngoài tách vết bẩn ra khỏi bề mặt.

Điều khác biệt giữa xà phòng handmade và xà phòng công nghiệp?

Để giảm giá thành sản phẩm, xà phòng công nghiệp không sử dụng dầu thiên nhiên như chúng ta tự làm. Họ sử dụng các hỗn hợp hóa chất kết hợp với quy trình máy móc, cho ra được rất nhiều thanh xà phòng cứng và có giá thành rất rẻ. Chính vì vậy, soap công nghiệp thiếu các dưỡng chất cho da nhưng lại dư hóa chất làm khô và tổn hại da. Hình dưới là một ví dụ về các thành phần có trong xà phòng công nghiệp.

Thành phần xà phòng Dove chỉ gồm các loại hóa chất kết hợp với nhau

Vậy còn sữa rửa mặt thì sao?

Sữa rửa mặt là một bước tiến lớn trong ngành mỹ phẩm. Nhưng nếu bạn nhìn kỹ vào thành phần của chúng. Bạn sẽ thấy lo lắng, trong sữa rửa mặt chứa rất nhiều hoạt chất làm sạch bề mặt, các hóa chất tạo mùi, chất bảo quản... Như tất cả chúng ta đều biết, sản phẩm càng nhiều hóa chất kết hợp thì càng dễ gây dị ứng. Hãy cân nhắc lại sữa rửa mặt bạn đang dùng.

Những hiểu lầm về xà phòng...

Xà phòng chứa xút gây khô da?

Xút được sử dụng trong quá trình xà phòng hóa nhưng với một lượng nhỏ. Sau khi quá trình làm xà phòng hoàn tất, dư lượng xút trong thanh xà phòng hoàn toàn biến mất, tất cả còn lại là các phân tử làm sạch micelles và dưỡng chất nuôi dưỡng da. Trái lại với các sản phẩm công nghiệp, đầy rẫy hóa chất làm sạch và chất bảo quản.

Xà phòng dạng thanh thì không vệ sinh?

Khi còn bé, gia đình mình vẫn thường share chung cục xà phòng. Tuy vậy, nhưng hiếm khi nào có thành viên trong nhà bị lây bệnh do sử dụng chung cả. Theo thời gian, xà phòng thanh không còn được ưa chuộng nữa, mọi người dần chuyển qua xà phòng nước.
Nhưng gần đây, do làm quá nhiều xà phòng nên mình quyết định không mua sữa tắm và sữa rửa mặt nữa và quay lại sử dụng cục xà phòng tự mần. Và vẫn như ngày nào, chẳng ai trong nhà mình bị bệnh do xà phòng cục cả. Cứ như phép lạ nhỉ ^^

Theo tờ NY Times, có 1 thí nghiệm yêu cầu 16 tình nguyện viên thường xuyên rửa tay bằng 1 cục xà phòng chứa vi khuẩn E. coli và P. aeruginosa gấp 70 lần lượng bình thường so với một cục xà phòng thông thường. Kết quả cho thấy không ai trong số 16 người trên bị nhiểm vi khuẩn lên tay cả.

Vậy sự thật là như thế nào? 

Đơn giản là rửa xà phòng là một quá trình có hai bước. Khi bạn bôi xà phòng lên da, các khối cầu micelle sẽ nhanh chóng hút lấy các dầu thừa và bụi bẩn trên da. Khi bạn rửa, nước sẽ hút hết các micelle này đi, cho phép bạn rửa sạch bọt xà phòng và các tạp chất đi. Do vậy, rất hiếm khi có vi khuẩn còn sót lại trên da bạn.

Sử dụng xà phòng dạng thanh tiết kiệm hơn so với xà phòng dạng nước nhưng vẫn đảm bảo an toàn

Thực chất việc khuyến khích chuyển đổi từ xà phòng thanh qua xà phòng nước, chỉ là một cách để các công ty xà phòng phát triển kinh tế. Việc sử dụng xà phòng nước gây tốn kém tiền bạc hơn nhiều so với xà phòng dạng thỏi. Việc thay đổi thói quen người dùng sẽ giúp tăng doanh thu xà phòng lên rất nhiều.

Và Sự Trở Lại...

Những năm gần đây, các thương hiệu mỹ phẩm thiên nhiên đã quay trở lại với xà phòng thanh. Vì các xu hướng an toàn cho da nhạy cảm và bảo vệ môi trường.
Mỗi thanh xà phòng chỉ cần một lớp giấy bọc và có thời gian sử dụng rất lâu nên rất thân thiên với môi trường. Bên cạnh đó, việc sản xuất xà phòng theo phương pháp handmade, sử dụng các thành phần dầu tự nhiên, sẽ cho ra được thanh xà phòng chất lượng cao, an toàn cho da. Tất nhiên giá thành sẽ không rẻ tý nào rồi.
Nhưng một tin vui là bạn hoàn toàn có thể tự làm xà phòng tại nhà rất đơn giản. Ở những bài viết sau mình sẽ hướng dẫn bạn làm xà phòng thứ thiệt để phục vụ nhu cầu cá nhân. Và nếu bạn khéo léo, bạn hoàn toàn có thể bán thành phẩm của mình và có một cuộc sống sung túc hơn.